13 زنگ خطر کمبود ویتامین B12 که باید بشناسید - مجله سرگرمی

متأسفانه کمبود ویتامین B12 به ویژه در افراد سالمند شایع است. کمبود این ویتامین به بروز مسائل جسمی و روانی متعددی منجر می گردد. در این مقاله از خبرنگاران مگ، 13 علامت ناشی از کمبود این ویتامین را آنالیز نموده و علت بروز آن ها را شرح می دهیم. با ما همراه باشید.

علائم کمبود ویتامین B12

کمبود ویتامین B12 حدود 1.5 تا 15 درصد مردم را تحت تأثیر قرار داده و طیف وسیعی از علائم را ایجاد می نماید. مصرف منظم غذاهای حاوی ویتامین B12 بسیار مهم است. بزرگسالان باید روزانه 2.4 میکروگرم کوبالامین دریافت نمایند. ویتامین B12، یک ویتامین محلول در آب است که در غذاهای حیوانی زیر وجود دارد؛

• گوشت قرمز
• ماکیان
• تخم مرغ
• لبنیات
• ماهی

اگر غذاهای حیوانی استفاده نمی کنید، باید منابع گیاهی کوبالامین را مصرف کنید. این منابع شامل غلات، شیرهای گیاهی و نان هایی می گردد که با ویتامین B12 غنی شده اند.

با توجه به اینکه علائم کمبود ویتامین B12 شباهت زیادی به علائم سایر کمبودهای تغذیه ای و بیماری ها دارد، ممکن است متوجه بروز آن نشوید. آگاهی از این علائم می تواند به شما در تشخیص و درمان این مشکل یاری کند. در ادامه، مهم ترین علائم کمبود کوبالامین و علل بروز آن ها را آنالیز می کنیم.

1. سوزن سوزن شدن دست ها یا پاها

کمبود ویتامین B12 ممکن است باعث سوزن سوزن شدن دست یا پا گردد. این علامت به این علت ظاهر می گردد که ویتامین B12 نقش مهمی در سیستم عصبی دارد و کمبود آن باعث آسیب دیدگی اعصاب می گردد. در سیستم عصبی، این ویتامین به فراوری ماده ای به نام میلین یاری می نماید. میلین، یک غلاف محافظ است که از اعصاب محافظت نموده و به آن ها در انتقال پیغام های حسی یاری می نماید.

در افرادی که کمبود ویتامین B12 دارند، ممکن است میلین کافی برای پوشاندن اعصاب وجود نداشته و در نتیجه اعصاب دچار آسیب شوند. غالبا این مشکل در اعصاب دست و پا که به آن ها اعصاب محیطی می گویند، دیده می گردد. آسیب اعصاب محیطی به سوزن سوزن شدن این بخش های بدن منجر می گردد.

آسیب عصبی، یکی از عوارض جدی است که از کمبود طولانی مدت کوبالامین ناشی می گردد. با این حال، احساس سوزن سوزن شدن علامتی است که می تواند دلایل زیادی داشته باشد. بنابراین، معمولا وجود این علامت به تنهایی نشانه کمبود کوبالامین نیست.

2. رنگ پریدگی پوست

پوست رنگ پریده یا زرد که یرقان نامیده می گردد، یکی از علائم کمبود ویتامین B12 است. یرقان زمانی ایجاد می گردد که بدن شما قادر نیست به مقدار کافی گلبول قرمز فراوری کند. گلبول های قرمز خون که در عروق زیر پوست در حال حرکت هستند، به ایجاد رنگ طبیعی پوست یاری می نمایند. کمبود این سلول ها باعث می گردد پوست رنگ پریده به نظر برسد.

به علت نقش کوبالامین در فراوری گلبول های قرمز، کمبود این ویتامین باعث کمبود گلبول های قرمز خون یا کم خونی مگالوبلاستیک (Megaloblastic anemia) می گردد. این نوع کم خونی به ضعیف شدن گلبول های قرمز منجر می گردد. در نتیجه، بدن آ ن ها را با سرعت بیشتری تجزیه می نماید. وقتی کبد گلبول های قرمز را تجزیه می نماید، بیلی روبین ترشح می نماید. بیلی روبین، یک ماده زرد مایل به قهوه ای است که باعث زرد شدن پوست می گردد که یکی از تعیینه های ابتلا به یرقان است.

3. ضعف و خستگی

کم خونی مگالوبلاستیک با احساس خستگی مرتبط است. کمبود گلبول های قرمز باعث می گردد که بدن برای حمل اکسیژن به اندام های مختلف دچار مشکل گردد که این موضوع به خستگی مفرط منجر می گردد.

4. مشکل در راه رفتن

با گذشت زمان، آسیب اعصاب محیطی که از کمبود ویتامین B12 ناشی می گردد، شما را دچار مسائل حرکتی می نماید. در نتیجه نمی توانید بدون یاری و حمایت دیگران راه بروید. علاوه بر این، ممکن است به مسائل دیگری مانند ضعف عضلانی دچار شده و قادر به حفظ تعادل خود نباشید. این مسائل احتمال زمین خوردن شما را افزایش می دهند.

مشکل در راه رفتن و حفظ تعادل بیشتر در سالمندان دیده می گردد. چون افراد بالای 60 سال بیش از سایرین مستعد کمبود ویتامین B12 هستند. با این حال، این علامت ممکن است در جوانانی که به کمبود شدید این ویتامین مبتلا هستند هم وجود داشته باشد.

5. افزایش سرعت ضربان قلب

ضربان قلب سریع می تواند یکی از نشانه های کمبود ویتامین B12 باشد. چنانچه به کمبود این ماده مغذی مبتلا باشید، ممکن است ضربان قلب برای جبران کاهش تعداد گلبول های قرمز افزایش یابد. کم خونی قلب را وادار می نماید تا حجم بیشتری از خون را به نواحی مختلف بدن برساند و این کار را با سرعت بیشتری انجام دهد. هدف بدن از این کار این است که مطمئن گردد اکسیژن کافی در اختیار تمام اندام ها قرار بگیرد.

6. تنگی نفس

کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 ممکن است شما را دچار تنگی نفس و سرگیجه کند. بروز این مشکل را می توان با کمبود گلبول های قرمز و افزایش سرعت ضربان قلب مرتبط دانست. تمام افرادی که به مسائل تنفسی مبتلا می شوند، باید بلافاصله به پزشک مراجعه نمایند.

7. مسائل بینایی

تاری دید یا اختلال بینایی، یکی از علائم کمبود ویتامین B12 است. این مشکل زمانی رخ می دهد که کمبود ویتامین درمان نشده و عصب بینایی که به چشم منتهی می گردد، آسیب ببیند. این آسیب دیدگی روی انتقال پیغام های عصبی که از چشم به مغز منتقل می شوند، تأثیر گذاشته و بینایی را مختل می نماید. به این شرایط نوروپاتی بینایی می گویند. اگرچه نوروپاتی بینایی نگران نماینده است، اما در اغلب مواقع برگشت پذیر و قابل درمان است.

8. زخم دهان

کوبالامین به حفظ سلامت دهان و دندان یاری می نماید. در نتیجه کمبود آن می تواند به بروز مسائل زیر منجر گردد و نحوه غذا خوردن و صحبت کردن شما را تحت تأثیر قرار دهد؛

• گلوسیت (Glossitis) که باعث تورم، صاف شدن و قرمز شدن سطح زبان می گردد
• زخم های دهانی
• احساس سوزش در دهان

علت بروز این علائم این است که کمبود ویتامین B12 باعث کاهش فراوری گلبول های قرمز خون شده و در نتیجه اکسیژن کمتری به زبان می رسد. مطالعات نشان داده اند که تورم و التهاب زبان یکی از علائم اولیه کمبود کوبالامین هستند.

9. مشکل در فکر کردن یا استدلال کردن

کمبود ویتامین B12 باعث بروز مسائلی در قدرت تفکر می گردد که پزشکان از آن به عنوان اختلال شناختی یاد می نمایند. این مسائل شامل اختلال در فکر کردن یا استدلال کردن و از دست دادن حافظه می شوند. نتایج یک مطالعه نشان می دهد که کمبود ویتامین B12 احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر، زوال عقل عروقی و بیماری پارکینسون را افزایش می دهد. احتمالا کاهش اکسیژن رسانی به مغز در بروز مسائل مرتبط با تفکر و استدلال نقش دارد.

10. تغییر خلق و خو

کمبود ویتامین B12 می تواند روی روحیه شما تأثیر داشته و به افزایش تحریک پذیری یا ابتلا به افسردگی منجر گردد. باید تحقیقات بیشتری درباره ارتباط بین این ویتامین با سلامت روان انجام گردد. یک نظریه این است که کوبالامین به تجزیه یک ماده شیمیایی به نام هموسیستئین یاری می نماید. افزایش بیش از حد این ماده در مغز ممکن است باعث بروز مسائل روانی گردد.

11. تهوع، استفراغ و اسهال

کمبود ویتامین B12 روی دستگاه گوارش تأثیر منفی دارد. کاهش تعداد گلبول های قرمز به این معنی است که اکسیژن کافی به روده نمی رسد که این موضوع باعث حالت تهوع، استفراغ و اسهال می گردد.

12. کاهش اشتها و کاهش وزن

بروز مسائل گوارشی مانند حالت تهوع باعث می گردد که فرد مبتلا به کمبود ویتامین B12 اشتهای خود را از دست بدهد. کاهش اشتها در درازمدت به کاهش وزن منجر می گردد.

13. افزایش دمای بدن

افزایش دمای بدن، یکی از علائم نادر کمبود ویتامین B12 است. علت بروز این مشکل تعیین نیست. اما برخی از پزشکان گاهی تب را در مبتلایان به کمبود کوبالامین گزارش نموده اند که پس از درمان به حالت عادی بازگشته است.

علل کمبود ویتامین B12

حتی اگر در رژیم غذایی شما به مقدار کافی ویتامین B12 وجود داشته باشد، برخی از بیماری های زمینه ای زیر می توانند جذب ویتامین B12 را در روده کاهش دهند؛

• بیماری کرون که از التهاب دستگاه گوارش ناشی می گردد
• بیماری سلیاک که مبتلایان به آن نمی توانند گلوتن موجود در گندم، جو و چاودار را مصرف نمایند
• گاستریت آتروفیک که در اثر التهاب مزمن معده و آسیب سلول های آن رخ می دهد
• کم خونی پرنیشیوز (Pernicious anemia) که به علت ناتوانی دستگاه گوارش در جذب کوبالامین و در نتیجه کمبود ویتامین B12 اتفاق می افتد

عوامل زیر احتمال ابتلا به کمبود ویتامین B12 را افزایش می دهند؛

• بالا رفتن سن، چون در دوران سالمندی توانایی بدن برای جذب کوبالامین کاهش پیدا می نماید
• پیروی از رژیم گیاه خواری و حذف تمام غذاهای حیوانی
• مصرف داروهای آنتی اسید به مدت طولانی به منظور درمان سوزش سر دل
• مصرف داروی متفورمین به وسیله بیماران مبتلا به دیابت
• جراحی کاهش وزن یا سایر جراحی های معده که می تواند روی نحوه جذب ویتامین B12 به وسیله دستگاه گوارش تأثیر داشته باشد

متأسفانه ممکن است سال ها طول بکشد تا علائم کمبود ویتامین B12 ظاهر شوند. تشخیص کمبود این ویتامین هم کمی پیچیده بوده و گاهی اوقات با کمبود فولات (ویتامین B9) اشتباه گرفته می گردد.

پیشگیری از کمبود ویتامین B12 و درمان آن

بیشتر افراد می توانند کوبالامین لازم خود را از منابع غذایی دریافت نمایند. برای افرادی که قادر به انجام این کار نیستند، پزشک مصرف مکمل غذایی را توصیه می نماید. این نوع مکمل ها را می توان بدون احتیاج به نسخه پزشک از داروخانه ها تهیه کرد. بیشتر مکمل های مولتی ویتامین حاوی ویتامین B12 هستند.

مکمل های این ویتامین به شکل قرص های خوراکی، قرص های زیرزبانی که در زیر زبان گذاشته شده و حل می شوند و آمپول در دسترس قرار دارند. افرادی که در جذب کوبالامین مشکل دارند، بهتر است برای درمان کمبود این ویتامین از فرم تزریقی آن استفاده نمایند.

کلام پایانی

بدن برای انجام بسیاری از عملنمودهای ضروری خود از جمله ساخت گلبول های قرمز به ویتامین B12 احتیاج دارد. کمبود این ویتامین باعث بروز علائم جسمی و روانی مثل مسائل عصبی، خستگی و کاهش وزن می گردد. اغلب این علائم به علت کمبود گلبول های قرمز رخ می دهند. کمبود این سلول های خونی باعث می گردد که بدن اکسیژن کافی دریافت نکند. تأمین اکسیژن لازم اندام ها برای حفظ سلامت بدن بسیار مهم است.

همچون سایر مواد مغذی، در بیشتر افراد رژیم غذایی برترین راه برای تأمین ویتامین B12 محسوب می گردد. اگر به هر علتی نمی توانید این ویتامین را به وسیله رژیم غذایی معمول خود دریافت کنید، باید از غذاهای غنی شده یا مکمل غذایی بهره ببرید.

در بیشتر موارد، پزشکان می توانند کمبود ویتامین B12 را درمان نمایند. با این حال، افرادی که به مدت طولانی دچار کمبود این ماده مغذی می شوند، ممکن است عوارض جانبی مزمن مثل آسیب عصبی را تجربه نمایند. هر چقدر کمبود این ویتامین زودتر تشخیص داده گردد، درمان پیروز تر و احتمال بروز عوارض جانبی کمتر خواهد بود.

این مطلب فقط جنبه آموزش و اطلاع رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه های این مطلب حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه برطرف مسؤولیت خبرنگاران مگ را بخوانید.

منابع: medicalnewstoday, healthline

parisro.ir: تور فرانسه ارزان | تور فرانسه قیمت، تور پاریس، تور پاییز، زمستان، نوروز، بهار تابستان فرانسه

umeblog.ir: یومی بلاگ: آرشیو خبری و مقالات متنوع وب